Yeni işinize başlamadan önce bazı resmi işlemleri yaptırmanız gerekmektedir.

Ticaret Dairesi [Gewerbeamt]

İşe başlamadan önce: İşinizi bildirmelisiniz:

Yeni iş kuranlar, işlerini işyerlerini açtıkları belediyedeki ticaret dairesine [Gewerbeamt] bildirmekle yükümlüdürler.

Gerekli belgeler:

• Geçerli bir nüfus cüzdanı veya pasaport
• İşe göre (örneğin lokanta) bir ruhsat veya izin
• Eğer bir zanaata dayalı işletme kuruyorsanız sanatkâr belgesi [Handwerkskarte]
• Zanaat işlerine benzer işler yapacak bir işletme için ticari faaliyet belgesi [Gewerbekarte]
• Serbest bir işin yapılmasına izin veren bir oturma müsadesi [Aufenthaltsgenehmigung]
• Başvuru ücreti olarak 10 ile 40 Euro
• Gerektiğinde sabıka kaydı veya ticaret merkez sicilinden bilgi istenebilir

Ticari faaliyetinizin türünü mümkün mertebe ayrıntılı bir şekilde açıklayınız. Firmanın adı konusunda da kurallar vardır. Bir ticari faaliyet başvurusu ile ilgili işlemler genelde sadece bir kaç gün sürmektedir. Serbest meslek sahipleri [Freiberufler] ise ticari faaliyet başvurusunda bulunmaz, sadece doğrudan vergi dairesine başvururlar.

Ticaret dairesi, kayıtlarınızın bulunması gereken tüm resmi dairelere bilgilerinizi iletir: Vergi dairesi [Finanzamt], Ticaret ve Sanayi Odası [Industrie- und Handelskammer (IHK)] veya Esnaf ve Sanatkârlar Odası [Handwerkskammer (HWK)], Sulh Mahkemesi [Amtsgericht], Ticaret Sicili [Handelsregister], Ticari Denetim Dairesi [Gewerbeaufsichtsamt] (personel ve müşterilerinizin iş ve sağlık güvenliği konusunda yetkili; örneğin fırın, içecek satışlarını inceler).

Ticaret Dairesine [Gewerbeamt] gitmeden önce bilmeniz gerekenler

• Ne kuruyorum?

Örneğin Cafe: Müşterilerin ayakta durduğu bir cafe, müşterilere oturma imkânı sunulan bir cafe, içecek sunma, paket servisi? Bu hususların mekâna da etkisi vardır (örneğin tuvalet tesisi gerekliliği vs.). En iyisi, Ticaret Dairesine başvurmadan önce, girişiminiz için hangi kuralların geçerli olduğunu Ticaret ve Sanayi Odasından öğrenin.

• İzne (ruhsat, izin) ihtiyacım var mı?

Ticaret ve Sanayi Odasından [Industrie- und Handelskammer, IHK] işiniz için izin gerekip gerekmediğini ve hangi koşulları yerine getirmek zorunda olduğunuzu öğrenin.

• İşi nerede kurarım?

Örneğin sadece konutların bulunduğu bölgelerde sadece küçük dükkânlara izin verilir. Bu konuda size odalar ve belediyedeki ekonomi teşvik birimleri yardımcı olur. Birçok belediye yeni iş kuranlara uygun şartlarda işyeri mekânı sunmaktadır.

• Hangi hukuki statüyü seçmeliyim?

Küçük girişimciler için bireysel girişim veya ekip halinde hareket ediyorsanız bir adi ortaklık söz konusu olur. Hukuki statü konusunda ilk önce iş kurma ve mali müşavirinize danışınız.

Vergi Dairesi [Finanzamt]

İşe başlamadan önce: Vergi numarası alınız:

Vergi daireniz, ticari faaliyet gösterecek kurucu olarak size otomatik olarak “vergi tespiti soru formunu” verecektir. Serbest çalışacak kurucu olarak siz, kendiliğinizden vergi dairesine başvuru yapmalısınız. İlgili soru formunda gelecekteki ciro ve kârlarınız ile ilgili bilgi istenilecektir. Lütfen bu konuda özenli hareket ediniz ve ciro ve kar beklentilerinizi gerçekçi bir şekilde tahmin ediniz.

Ticaret ve Sanayi Odası [Industrie- und Handelskammer (IHK)]

Yurtiçindeki bütün Alman firmaları (zanaat faaliyetleri, serbest meslek ve tarım işletmeleri hariç) bir Ticaret ve Sanayi Odası’na [Industrie- und Handelskammer (IHK)] kayıtlıdır. Odalar üyelerine kapsamlı danışmanlık hizmetleri ve seminerler sunar, yeni iş kuranlara danışmanlık yaparlar vs. TSO, örneğin taksicilik veya kiralık oto faaliyetleri ya da konuk ağırlama meslekleri gibi bazı mesleklerin icra edilebilmesi için gereken iznin konusunda mesleki ve uzmanlık sınavları da düzenlemektedir. TSO’na üyelik yasal bir zorunluluk olup ücrete tabidir. Üyelik, faaliyetin (serbest meslek, zanaat ve tarım hariç) ticaret dairesine bildirildiği andan itibaren başlar. İlgili TSO kurucuya, üyelikle ilgili tüm bilgilerin yer aldığı bir yazı verir.

Esnaf ve Sanatkarlar Odası [Handwerkskammer (HWK)]

Eğer izne tabi bir iş (zanaat) ile Almanya’ya yerleşmek istiyorsanız, Esnaf ve Sanatkârlar Odası’nın [Handwerkskammer] siciline [Handwerksrolle] kayıt için istisna izni almanız gerekmektedir. Hangi işlerin izne tabi olduğunu Zanaat Yönetmeliği’nin A Ekinden öğrenebilirsiniz: An­l­age zur Han­d­w­erk­s­ord­n­ung (PDF, 40 KB) . Ancak Ek A’da belirtilen işlerden birisini sadece sınır aşırı şekilde (yani kendi ülkenizden) yapmak istiyorsanız Esnaf ve Sanatkarlar Odası’nın siciline kayıt yaptırılmaz. Ancak bu durumda Esnaf ve Sanatkârlar Odası’ndan bir istisna izni gerekir. Bu izin, ilgili işi Almanya’da yapabilmek için gerekli koşulları taşıdığınızı onaylamak zorundadır. Esnaf ve Sanatkârlar Odası’ndan bu izni alabilmek için, kendi ülkenizde yerine getirdiğiniz işinizin türü ve süresini belgelerle kanıtlamak zorundasınız.

Eğer, Yetki Belgelerinin Tanınmasına ilişkin Avrupa Direktifine [Anerkennung von Befähigungsnachweisen] uygun bir yetki belgesi (örneğin diploma veya karne) sunabiliyorsanız mesleki deneyiminizi kanıtlamak zorunda olmazsınız. Eğer sağlık sektöründe faaliyet gösteriyorsanız, mutlak suretle bir yetki belgesi ibraz etmek zorundasınız. Bu durumda mesleki deneyim tek başına yeterli olmaz.

İzne tabi olmayan işlerde (zanaat) (Zanaat Yönetmeliği Ek B1) [ An­l­age zur Han­d­w­erk­s­ord­n­ung (PDF, 40 KB) ] yeterlilik belgesi aranmaz. Bunun dışında, gerekli koşulları yerine getiriyorsanız, Zanaat Yönetmeliği’nin istisna düzenlemelerinden de faydalanabilirsiniz.

Hastalık Sigortası [Krankenversicherung]

Hastalık sigorta kurumunuzu, serbest iş kuracağınız konusunda bilgilendiriniz. Kurum ilk önce, yaptığınız işin bir ana meslek dalı olup olmadığını inceler. Bu esasa dayanarak prim tutarı yeniden hesaplanır.

Emeklilik Sigortası [Rentenversicherung]

Bazı serbest çalışanlar için yasal emeklilik sigortasında sigortalı olma yükümlülüğü olduğunu dikkate alınız. Burada örneğin zanaatkârlar, ebeler, öğretmenler, sanatçılar ve yayıncılar söz konusudur. Hangi mesleklerin buna dâhil olduğunu “İnternette Kanunlar” [Gesetze-im-Internet] adlı internet sitesinden bulabilirsiniz.

Ticaret Sicili [Handelsregister]

Sulh Mahkemesi [Amtsgericht] bünyesindeki Ticaret Sicili [Handelsregister] kamuyu tescilli bulunan ticari kuruluşların durumu hakkında bilgilendirir. Sicilde, bir firmayı kimin temsil ettiği ve borçlar konusunda kimlerin sorumlu olduğu tutulur. Esnafların [Gewerbetreibende] ve sermaye şirketlerin [Kapitalgesellschaften] (örneğin limited şirketleri = GmbH) elektronik ticaret siciline kaydı zorunludur. Genelde bu başvuru noter [Notar] tarafından yapılır. Ancak ticaret siciline serbest meslek sahipleri [Freie Berufe] ve küçük esnaflar [Kleingewerbetreibende] tescil edilmez. Küçük esnaflar, basit ve şeffaf yapılı iş ilişkilere sahip işletmelerdir (Ticaret ve Sanayi Odalarından bilgi edinilebilir).

Serbest meslek odaları

Belirli serbest meslekler için ilgili meslek odasında üyelik zorunludur. Örneğin hekimler, eczacılar, mimarlar, müşavir mühendisler bu düzenlemeye girer.

İmar Dairesi [Bauamt]

Eğer şu ana kadar başka amaçlarla kullanılan mekanları işletme mekanı olarak kullanmak istiyorsanız, ilgili imar dairesinden kullanım değişikliği izni almanız gerekmektedir. Ticari işletmede yapılacak tadilatlar ve yenilikler için de zamanında imar dairesine başvuru yapılmadır.

Sağlık Dairesi [Gesundheitsamt]

Hangi işi yaptığınıza bağlı olarak, Sağlık Dairesinin veya Sağlık Uzmanlık Biriminin [Fachdienstes Gesundheit] iznini ya da sakınca bulunmadığına dair belgesini almanız gerekir. Örneğin gastronomi (lokanta vs.) alanındaki yeni işyerlerinde sağlık dairesinin veya görevli bir hekimin incelemesi ve bilgilendirmesi gerekir. Bu onay belgesi işyeri açılış başvurusu sırasında ibraz edilecek olup, üç aydan eski olmamalıdır.

Sağlık veya ticaret dairesi (bölgeye göre değişir), gastronomi ve çocuk bakımı ile ilgili iş dallarında, mekanlarınızın hijyenik durumu gibi konuları da inceleyecektir. Ayrıca, resmi bir takip formu yanısıra, hijyenlik ve gıda maddeleri kullanımı konusunda bir seminere katıldığınızı onaylayan, Ticaret ve Sanayi Odası tarafından tanzim edilmiş bir belgeyi ibraz etmek zorundasınız.

Devlet Mesleki Kaza ve Hastalık Sigortası Kurumu [Berufsgenossenschaft]

Devlet Mesleki Kaza ve Hastalık Sigortası Kurumu yasal kaza sigortasıdır. Bir işyeri açan kimse, Devlet Mesleki Kaza ve Hastalık Sigortası Kurumu

[Berufsgenossenschaft] ile temasa geçerek sigorta zorunluluğunun bulunup bulunmadığını öğrenmelidir. Personel çalıştırmayan kurucular, her koşulda zorunlu sigortaya tabi değillerdir. Ancak iş kazalarına ve meslek hastalıklarına karşı korunmak için gönüllü olarak Devlet Mesleki Kaza ve Hastalık Sigortası Kurumunda sigorta yaptırmak uygun olacaktır. Mesleki Kaza ve Hastalık Sigortası Kurumlarının listesi Alman Yasal Kaza Sigortası’nın internet sayfasında yer almaktadır: [Deutsche Gesetzliche Unfallversicherung]

İş Ajansı [Agentur für Arbeit]

Eğer işsizlik parası I [ALG I] alıyor ve bir iş kurma hibesine başvurmak istiyorsanız, bağlı bulunduğunuz İş Ajansı ile temasa geçmelisiniz. İşsizlik parası ALG II – alıcıları ise mahallindeki İş Arayanlar için Temel Teminat Kurumunun [Träger der Grundsicherung für Arbeitsuchende] temsilcisi olan birimden (İş merkezi ARGE) serbest çalışmaya atılan ilk adım için bir başlangıç parası [Einstiegsgeld] alabilirler.

Eğer daha önceden Almanya’da çalışmış ve sosyal sigorta primi ödemişseniz, serbest çalışmaya başladığınız ilk ayın içinde İş Ajansı’na başvurarak isteğe bağlı işsizlik sigortasının [Arbeitslosenversicherung] sürdürülmesini talep edebilirsiniz.

Eğer zorunlu sosyal sigortaya tabi personel, 450-Euro’luk işgücü ya da mesleki eğitim görenleri çalıştıracaksınız bir işletme numarası almak zorundasınız. Bu, sekiz haneli numara İş Ajansı’nın İşletme Numarası Servisinden [Betriebsnummern-Service der Bundesagentur für Arbeit] temin edilebilir. Bu numara ile personelin hastalık sigortasına giriş ve çıkışı yapılır ve hastalık, emeklilik ve işsizlik sigortası primleri hesaplanır.